In Battambang worden we uitgezwaaid door de Franse eigenarrese van het La Villa, een klein hotel met vriendelijk personeel. De chauffeur en gids uit Battambang rijden ons naar Phenom Penh. De rit gaat over een redelijk nieuwe geasfalteerde hoofdweg, maar dit betekent niet dat het comfortabel is. De weg zit vol met kuilen. De regen heeft op veel plekken het zand onder de weg weggespoeld met alsgevolg dat er overal kuilen zitten. Tegen 2en nemen we afscheid van de chauffeur en gids. Het reisagentschap Lolei in Cambodja heeft in iedere stad een andere gids. De visie is dat op die manier iedereen deelt in de opbrengst van het toerisme. En de gidsen en chauffeurs komen uit de stad zelf en weten als geen ander wat de geschiedenis is en wanneer je wat het beste kan zien. We hebben alleen jammer genoeg niet voldoende kaasjes bij ons. We hebben niet op zoveel gidsen en chauffeurs gerekend. We merken al een verschil tussen de twee gidsen. De gids uit Siem Reap komt duidelijk uit een rijkere familie. Hij heeft 1 oudere broer en beiden hebben aan de universiteit gestudeerd. De lagere school en middelbare school zijn voor iedereen gratis. De ouders moeten alleen de schooluniformen en boeken betalen. Dit is voor veel mensen al te duur. En als de ouders ook geen heil zien in een opleiding, zal het kind nooit naar school gaan. Er is hier (nog) geen schoolplicht. Voor de universiteit moet wel worden betaald. De gids uit Battambang heeft 2 broers en 2 zussen. Ze slapen allemaal op 1 kamer. Wanneer ze tiener worden wordt er gordijn tussen de bedden gehangen zodat de kinderen wat meer privacy hebben. De gids uit Battambang heeft alleen middelbare school gedaan. Iedere familie heeft na de val van de Red Khmer 1 hec per kind gekregen van de overheid. De ouders van de gids uit Siem Reap verbouwen hier rijst op. Zelf hebben ze - na verplicht pensioen toen de vader 50 jaar werd. Er is alleen geen pensioenpotje - nog 2 hec bijgekocht. In totaal verbouwen ze 2x per jaar 8000 kg rijst. Op 1 hec hebben zij 2000 kg rijst. We zijn vergeten te vragen wat de opbrengst hiervan is. De gids en broer werken mee op het land. Onderweg naar Phenom Penh stoppen we aantal keer. Eerst bij 2 winkelstalletjes. De laatste stop is bij de plaats Udong. Hier staat een tempel en 3 stupa's waar de as van de overleden koningen zijn geplaatst. Waarschijnlijk wordt de as van de onlangs overleden koning Sihanouk hier bijgezet. Dit is nog niet zeker. We zijn net na de periode van rouw - die duurde een week - in Cambodja aangekomen. Het lichaam ligt de komende 2,5 maand in Phenom Penh. Het enige dat zichtbaar is aan het overlijden van de koning is dat de vlaggen halfstok hangen. We wisselen 5 us dollar om in riel. We kunnen dan in de tempel op verschillende plekken een donatie doen. ( we zijn weer paar keer gezegend) Ook zitten rond deze tempel veel ouderen en slachtoffers van de landmijnen. Het is ongerekend niet veel, maar we geven iedereen een kleine bijdrage. De Cambodjanen geven liever hun geld uit aan een tempel. Daarom zijn er hier zoveel van. We vinden het een raar idee om geld aan een gebouw of aan een buddha beeld te geven. Maar de gids uit Battambang vertelt dat veel Cambodjanen de regering nog steeds wantrouwt. Er is veel corruptie. Als ze geld geven aan bijvoorbeeld een school of weg dan weten ze niet zeker dat het geld op de juiste plek komt. Als ze het een tempel doneren wel. De monniken zorgen, zoals ik al eerder schreef, voor de armste kinderen. Zij krijgen eten, onderdak als dat nodig is en onderwijs. Ook de ouderen die we rondom de tempel zien, worden van onderdak en voedsel voorzien, aldus de gids. Het landschap van Cambodja is erg vervuild. Mensen gooien gewoon hun troep zoals plastic zakken en flessen, autobanden op langs de weg. De gids uit Battambang vertelt hierover dat de meeste mensen niet beseffen wat het doet voor het mileu, maar dat ze dat met de jaren hopelijk wel gaan inzien. In Phenom Penh is het verschil tussen arm en rijk meer te zien. We eten bij restaurant Romdeng. Het eten is prima. Hier betaal je - net als bij Gecko-cafe - iets meer, maar het geld komt ten goede aan straatkinderen die een koksopleiding volgen of de bediening in willen.